Kiến Thức Chung Về Các Loại Vitamin

Vitamin là gì và tại sao chúng ta cần chúng?

Vitamin là những vi chất dinh dưỡng thiết yếu mà cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo và duy trì sức khỏe. Chúng tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng, củng cố hệ miễn dịch, hỗ trợ tăng trưởng tế bào, và bảo vệ các cơ quan. Cơ thể người không thể tự tổng hợp hầu hết các loại vitamin (ngoại trừ một phần nhỏ như vitamin D từ ánh nắng mặt trời hoặc vitamin K do vi khuẩn đường ruột tạo ra). Vì vậy, phần lớn vitamin cần được cung cấp từ thực phẩm hàng ngày.

Vai trò của chế độ ăn lành mạnh

Một chế độ ăn cân đối, đa dạng thực phẩm là cách tốt nhất để đảm bảo cơ thể nhận đủ vitamin. Rau quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt, cá, thịt, trứng và các sản phẩm từ sữa là những nguồn cung cấp vitamin tự nhiên, kèm theo chất xơ và khoáng chất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại, việc duy trì chế độ ăn lành mạnh hàng ngày không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Thực trạng và bằng chứng tại Việt Nam

Tại Việt Nam, nhiều nghiên cứu cho thấy tình trạng thiếu vi chất vẫn còn phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ và trẻ nhỏ. Khảo sát dinh dưỡng toàn quốc năm 2020 cho thấy khoảng 13,6% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản thiếu hoặc cận thiếu vitamin A, và gần 67% thiếu kẽm (Nga et al., 2012, Food and Nutrition Bulletin)

Ngoài ra, thiếu vitamin D cũng là vấn đề đáng chú ý: một nghiên cứu tại miền Bắc Việt Nam ghi nhận 30–50% phụ nữ có nồng độ 25(OH)D dưới mức khuyến nghị (Ho-Pham et al., 2012, BMC Public Health) và một nghiên cứu khác cho thấy 60% phụ nữ mang thai ở nông thôn bị thiếu vitamin D (Hanieh et al., 2014, PLOS ONE)

Dữ liệu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cũng chỉ ra rằng chưa đến 60% người trưởng thành tiêu thụ đủ khẩu phần rau quả mỗi ngày, và chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn đang ngày càng phổ biến ở khu vực thành thị.

Khi nào nên bổ sung vitamin từ thực phẩm bảo vệ sức khỏe

Trong trường hợp khó duy trì chế độ ăn đầy đủ, thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa vitamin có thể giúp hỗ trợ sức khỏe. Với một số nhóm đối tượng, việc bổ sung là rất cần thiết, ngay cả khi họ đã có chế độ ăn tương đối cân đối:

Trẻ nhỏ, đặc biệt từ 6 tháng đến 5 tuổi, cần được bổ sung vitamin A định kỳ theo chương trình quốc gia.

Phụ nữ mang thai và cho con bú cần thêm sắt, acid folic và vitamin D để hỗ trợ phát triển thai nhi.

Người cao tuổi có thể gặp khó khăn trong hấp thu vitamin B12 và D, nên cần cân nhắc bổ sung theo hướng dẫn y tế.

Bổ sung không thể thay thế điều trị

Vitamin và thực phẩm bổ sung không phải là thuốc. Khi đã có chẩn đoán bệnh lý hoặc thiếu hụt nghiêm trọng, chỉ dùng thực phẩm bổ sung là không đủ. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ; thực phẩm bổ sung chỉ nên xem như biện pháp hỗ trợ và phòng ngừa, chứ không thay thế cho điều trị y khoa.